Νέος Εκλογικός Νόμος.

Στο παρελθόν σε σχετική συζήτηση σε forum του filosofia.gr είχε κατατεθεί (από Bugman) η παρακάτω άποψη:

Το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι τα κόμματα. Αυτά λειτουργούν στο πλαίσιο που βρήκαν. Ας αλλάξουμε το πλαίσιο με τρόπο ώστε να διαχωρίσουμε τη κυβέρνηση από την βουλή....ώστε η κυβέρνηση να υλοποιεί τις επιταγές της βουλής, χωρίς να την ελέγχει. Τα κόμματα θα έχουν νόημα αλλά να μπει ρήτρα ώστε κανένα κόμμα να μην μπορεί να έχει παραπάνω από ένα 10%. Σε περίπτωση που κάποιο κόμμα έχει παραπάνω τότε θα διαιρείται εντός της βουλής σε μικρότερα μέρη "ακτίνες" ώστε να υπάρχουν τουλάχιστον δέκα...."ακτίνες". Οι διαιρέσεις θα γίνονται αφού οριστεί ένας πρωθυπουργός με φανερές προτάσεις...."προτείνω τον τάδε"! Με δέκα "ακτίνες" κάθε ιδέα θα έχει δέκα διαφορετικές παρουσιάσεις..(ένας από κάθε ακτίνα θα έχει δικαίωμα να μιλάει και θα το ορίζει ο αρχηγός ακτίνας, ο οποίος και θα αλλάζει κάθε δέκα μέρες με λαχνό...εξαιρούμενους αυτούς που ήδη έγιναν αρχηγοί, κάθε 300 μέρες θα ξαναξεκιναέι η διαδικασία). Η απόφαση που τελικά θα παρθεί...με φανερή πλειοψηφία (δεν θα είναι υποχεωμένος ένας βουλευτής μια ακτίνας να ψηφίσει την άποψη της ακτίνας του, γι΄αυτό γίνεται και η ψηφοφορία). Εννοείται πως εκτός από μια βουλή 300 βουλευτών θα έχουμε και δέκα μικρότερα συμβούλια προπαρασκευής ακτίνων. Ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί δεν θα είναι και βουλευτές ταυτόχρονα...και αν η βουλή εκλέξει πρωθυπουργό βουλευτή τότε αυτός θα παραδόσει τη θέση του στον επόμενο επιλαχόντα...Το ίδιο θα κάνουν και οι υπουργοί που θα ορίσει ο πρωθυπουργός αν είναι βουλευτές....


Με το σύστημα των δέκα ακτίνων...αριστεροί..δεξιοί και κεντρώοι θα πάψουν να υπάρχουν....Με δέκα διαφορετικές γνώμες...θα έχουμε μπουκέτο απόψεων...Με το να μην υπάρχει "κομματική πειθαρχεία", λόγω της αναγκαστικής κατάταξης σε ακτίνες.΄

Π.χ. Καραμανλής και Παπανδρέου σε μια ακτίνα που έχει αρχηγό τη Παπαρήγα....Τέλειο........

Επίσης επειδή η κυβέρνηση δεν θα είναι σχηματισμένη από βουλευτές...δεν θα έχει βουλευτική ασυλία! Οι υπουργοί (όπως και ο πρωθυπουργός) όμως θα έχουν το δικαίωμα να ορίζουν τους άνθρωπούς τους στο υποργείο τους...και θα μπορούν να παύσουν από την εργασία όποιον θέλουν χωρίς να δώσουν το λόγο ...εφόσον παίζουν το κεφάλι τους ανά πάσα στιγμή.

Στην ίδια συζήτηση ο υποφαινόμενος είχε προτείνει:

Ας υποθέσουμε πως σε κάθε εκλογική περιφέρεια, οι πολίτες μη λαμβάνοντας υπόψη τους τις επιλογές των κομμάτων, αποφασίζουν να επιλέξουν άτομο να τους εκπροσωπήσει, μέσα από μια ομάδα υποψηφίων που η ίδια η τοπική κοινωνία έχει ορίσει.

Τότε, θα έχουμε στη Βουλή 300 άτομα, άγνωστα μεταξύ τους, που το καθένα θα εκπροσωπεί την περιφέρειά του. Με εσωτερική ψηφοφορία, οι 300 αυτοί βουλευτές θα επιλέγουν 20 άτομα τα οποία θα αποτελούν την Κυβέρνηση του Ελληνικού Κράτους, για τα επόμενα 4 χρόνια. Οι 280 βουλευτές που απομένουν θα ασκούν συνεχώς αντιπολίτευση στη Κυβέρνηση. Για να διαλυθεί η Κυβέρνηση θα πρέπει 141 βουλευτές να άρουν την εμπιστοσύνη τους, με τη σύμφωνη γνώμη του Προέδρου της Δημοκρατίας. Η κυβέρνηση θα μπορεί επίσης να διαλυθεί, αν άρουν την εμπιστοσύνη τους 165 βουλευτές, ανεξάρτητα αν συμφωνεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θεωρούμε πως εκλέγεται απευθείας από το λαό κάθε 5 χρόνια και τα υπόλοιπα καθήκοντά του παραμένουν ως έχουν σήμερα.



Κάποιοι παράλληλα πιστεύουν πως:

Ο εκλογικός νόμος πρέπει να προβλέπει συμμετοχή ίσου αριθμού Ανδρών και Γυναικών στα ψηφοδέλτια των πολιτικών κομμάτων. Τα κόμματα που δεν θα τηρούν την εν λόγω αριθμητική σχέση στα ψηφοδέλτια τους, θα πρέπει να το πληρώνουν με αποκοπή σοβαρού μέρους από την σχετική κρατική χορηγία που προβλέπει για το κάθε κόμμα ο εκλογικός νόμος.



Ψύχραιμες φωνές διατυπώνουν θέσεις όπως:

Με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο, σε μια Βουλή με 5 κόμματα, ακόμα και αν το πρώτο κόμμα φτάσει στο 44%, δεν θα κερδίσει περισσότερες από 156 έδρες.

O ισχύων εκλογικός νόμος ευνοεί τις συνεργασίες.

Στόχος της αλλαγής που προτείνει ν ΝΔ είναι να εμποδίσουν τις συνεργασίες και να εκλέξουν πάνω από 160 βουλευτές.

Στο ΠΑΣΟΚ προτείνουν την εφαρμογή του γερμανικού συστήματος.

Το γερμανικό εκλογικό σύστημα είναι απόλυτα αναλογικό, αν η λίστα δεν διατίθεται για εκλογή άλλης κατηγορίας βουλευτών (επικρατείας), αλλά για να διασφαλίσει την απόλυτη αναλογικότητα του συστήματος. Φυσικά δεν νοείται πως η αναλογικότητα του συστήματος εξαντλείται στις 100 έδρες της λίστας, διότι αυτό θα σήμαινε ότι τα μικρά κόμματα, τα οποία δύσκολα επιβιώνουν στις μονοεδρικές περιφέρειες, θα καταλαμβάνουν γύρω στο 35% των όσων δικαιούνται.

Ο ισχύων εκλογικός νόμος είναι δημοκρατικός και αποτελεσματικός.

Δημοκρατικός, γιατί θεσμοθετούνται οι συνεργασίες, με αποτέλεσμα να επιβιώνουν μικρά κόμματα, να αναδεικνύονται νέες πολιτικές δυνάμεις και να ευνοείται η είσοδος στη Βουλή περισσοτέρων κομμάτων. Αποτελεσματικός, γιατί διασφαλίζει την κοινωνική σταθερότητα με την ενίσχυση του πρώτου κόμματος με 40 έδρες.

Σχετικά με τον προηγούμενο του 1990:

- είναι αναλογικότερος γιατί κατανέμει αναλογικά το 90% περίπου των εδρών, ενώ ο προηγούμενος το 70%

- καταργεί τη διαδικασία εξομάλυνσης, ουσιαστικά διαδικασία ανωμαλίας, γιατί αφαιρεί έδρες από βουλευτές που έχουν εκλεγεί

- ανοίγει το δρόμο σε συνεργασίες κομμάτων, γιατί καταργεί την αντιδημοκρατική, αντισυνταγματική και προσβλητική για το λαό διάταξη του προηγούμενου νόμου, ο οποίος τις απέκλειε.

Οι συνεργασίες ευνοούν διπλά τα μικρά κόμματα αν οι συνεργαζόμενες δυνάμεις αναδειχθούν πρώτο κόμμα, γιατί, εκτός από την είσοδό τους στη Βουλή ανεξάρτητα με το ποσοστό που διαθέτουν, καταλαμβάνουν πολύ περισσότερες έδρες συμμετέχοντας στην κατανομή των 40 εδρών, το πριμ δηλαδή του πρώτου κόμματος. Αν δηλαδή υπολογίζεται η δύναμη του συνεργαζόμενου μικρού κόμματος στο 3,2%, δεν θα κατακτήσει 8 έδρες, αλλά γύρω στις 14.

Είναι καιρός να δούμε και στην Ελλάδα πολυκομματικές κυβερνήσεις, είναι αναγκαίο για τη δημοκρατία να διευρυνθεί η πολιτική βάση της εξουσίας.

Ο μύθος της απλής αναλογικής

Το εκλογικό σύστημα αποτελεί απαραίτητο «εργαλείο» για τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Η ομαλή πορεία και η διασφάλιση των θεσμών, θα πρέπει να ιεραρχούνται ως πρώτοι από τους στόχους που θα επιτυγχάνονται με την εφαρμογή ενός εκλογικού συστήματος. Σε κάθε περίπτωση, ο πολίτης δεν ψηφίζει απλώς για να καταγραφούν οι δυνάμεις των κομμάτων, ψηφίζει για να κυβερνηθεί, για να αναδείξει αυτούς που θα τον κυβερνήσουν. Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς ότι όσοι υπεραμύνονται της απλής αναλογικής, ως του μόνου δίκαιου των συστημάτων, έχουν μιαν αποσπασματική προσέγγιση στο πολυσύνθετο θέμα επιλογής του καταλληλότερου συστήματος. Υπάρχουν πολιτικοί σχηματισμοί οι οποίοι ζητούν επίμονα την απλή αναλογική, επικαλούμενοι κρίση της πολιτικής, χωρίς να ξεκαθαρίζουν όμως ποια θέματα της κρίσης θα αντιμετωπίσει η απλή αναλογική. Είναι αδιανόητο να υποβαθμίζονται τα θέματα της κρίσης από πολιτικά, σε διαδικαστικά. Επικαλούνται κρίση της πολιτικής και το ερώτημα δεν είναι ποια κρίση θα λύσει, αλλά ποια θα δημιουργήσει, αφού σε περίπτωση αδυναμίας σχηματισμού κυβερνητικού σχήματος θα οδηγηθούμε σε λύσεις ανάγκης, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό.

Το αίτημα όμως για απλή αναλογική, έχει νόημα όταν εκφράζει ταυτόχρονα και αίτημα συμμετοχής στη διακυβέρνηση της χώρας, τη διεκδίκηση δηλαδή του μέρους της εξουσίας που αναλογεί σε κάθε πολιτικό σχηματισμό. Αυτό σημαίνει πως απαραίτητη προϋπόθεση είναι η υποχρέωση αυτών που τη ζητούν να συμμετέχουν σε κυβερνητικά σχήματα. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, τα κόμματα που ζητούν επίμονα την απλή αναλογική δεν διεκδικούν συμμετοχή στη διακυβέρνηση και δηλώνουν πως δεν πρόκειται ποτέ να συνεργαστούν με τα δυο μεγάλα κόμματα, τα οποία εκφράζουν το 85% του λαού.

Ο Συνασπισμός δηλώνει (Ελευθεροτυπία 27/9/2003) ότι «δεν συνεργάζεται σε επίπεδο σχηματισμού κυβέρνησης, αλλά είναι δυνατόν να δίνει ψήφο εμπιστοσύνης, ψήφο ανοχής, υπό ορισμένες προϋποθέσεις και ορισμένους όρους». Αυτό σημαίνει κυβέρνηση «υπό κηδεμονίαν» κυβέρνηση όμηρος. Το έχουμε παρακολουθήσει αυτό παλιότερα στην Ιταλία, όταν ο κάθε Σπαντολίνι με τους 5 βουλευτές γκρέμιζε κυβερνήσεις, μέχρι που αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την απλή αναλογική.

Τα κόμματα που ζητούν από το λαό να τα ψηφίσει, αλλά αρνούνται κυβερνητική προοπτική, κοροϊδεύουν τους ψηφοφόρους τους, αυτοκαταργούνται. Δεν μπορείς να διαχειρίζεσαι το εκλογικό σου ποσοστό ανεύθυνα και να αρνείσαι συμμετοχή στη διακυβέρνηση της χώρας. Η δημοκρατία δε λειτουργεί και δεν εξαντλείται με την ψήφιση της απλής αναλογικής.

Μονοεδρικές περιφέρειες και πλειοψηφικό

Όλα τα εκλογικά συστήματα έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Αναμφίβολα όμως, το δικαιότερο είναι αυτό του ισχυρού μέσου όρου (μέθοδος D’ Hondt), ενώ το δημοκρατικότερο είναι το πλειοψηφικό σε μονοεδρικές περιφέρειες και με απόλυτη πλειοψηφία, η οποία, αν χρειαστεί, εξασφαλίζεται σε δυο γύρους. Αποτελεί παραλλαγή του αγγλικού εκλογικού συστήματος, όπως το τροποποίησαν οι Γάλλοι.

Αν το εκλογικό σύστημα επηρεάζει το εκλογικό σώμα, η απάντηση είναι η μονοεδρική περιφέρεια». Το μονοεδρικό σύστημα είναι το δημοκρατικότερο, γιατί εκφράζει στην πλειοψηφία τη βούληση των πολιτών της περιφέρειας. Ο ρόλος των αντιπροσώπων, γίνεται περισσότερο διακριτός και υπεύθυνος. Στην επιλογή των υποψηφίων, σημαντικό ρόλο, μεγαλύτερο και της κομματικής αναφοράς, παίζει η προσωπικότητα και η πολιτική ικανότητα, έτσι ώστε στα πλαίσια αυτού του συστήματος να επιβιώνουν οι ικανοί.

Το σύστημα της μονοεδρικής περιφέρειας συμβάλλει στην εξυγίανση της πολιτικής ζωής. «Διασφαλίζει καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη εκδοχή ότι η επιρροή των οικονομικών συμφερόντων στην εκλογή θα είναι η μικρότερη δυνατή, γιατί σε μια τέτοια εκλογή σημασία έχει η προσωπική επαφή του υποψήφιου με τους ψηφοφόρους και όχι η πολυδάπανη επιρροή του προεκλογικού υλικού και των ΜΜΕ, που αποτελεί τη ρίζα της σημερινής εξάρτησης του υποψηφίου από τα διαπλεκόμενα».

Στις παθογένειες του πολιτικού μας συστήματος καταγράφονται και οι αδυναμίες του εκλογικού συστήματος και ιδιαίτερα οι πολυεδρικές περιφέρειες και η σταυροδοσία. Το πλειοψηφικό σε μονοεδρικές περιφέρειες, απαντά στο μεγάλο και κρίσιμο θέμα της ενδοκομματικής «αλληλοσφαγής». Πρόβλημα πολιτικής και ηθικής τάξης οι συγκρούσεις ανάμεσα στους υποψήφιους του ίδιου συνδυασμού κάθε περιφέρειας. Η εχθρότητα που αναπτύσσεται, υπονομεύει την κομματική συνοχή και ευτελίζει το λειτούργημα της πολιτικής. Ο κόσμος παρακολουθεί και διαπιστώνει μια σκληρή αντιπαράθεση μεταξύ των υποψηφίων του ίδιου κόμματος σε προσωπική βάση και όχι μεταξύ των αντιπάλων σε πολιτική βάση. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η μονοεδρική εκπροσώπηση θα ανανέωνε το ενδιαφέρον του κόσμου για την πολιτική και τους εκπροσώπους της, θα εξυγίαινε τις σχέσεις πολιτικής και πολιτικού και θα καταργούσε την κατηγορία των «πολιτευτών». Η μονοεδρική περιφέρεια αποτελεί τον ασφαλέστερο τρόπο αναβάθμισης του βουλευτή.

Μεικτό σύστημα

Προτείνεται από πολλούς το μεικτό σύστημα, ένα μέρος δηλαδή των βουλευτών (100) να εκλέγεται με λίστα και οι υπόλοιποι με πλειοψηφικό σε μονοεδρικές περιφέρειες. Η λίστα, μπορεί να διασφαλίσει την αναλογικότητα του συστήματος, σε όποιο βαθμό αυτή οριστεί. Απορρίπτεται όμως την εθνική λίστα, την οποία και δεν πρόκειται να δεχτεί η περιφέρεια, γιατί θα χάσει το 25-30% των εδρών της. Η περιφερειακή λίστα έχει νόημα κι αυτό γιατί θα πρέπει όλοι οι βουλευτές να έχουν περιφέρεια αναφοράς και ευθύνης.

Σε κάθε περίπτωση το εκλογικό σύστημα που θα υιοθετηθεί έχει άμεση σχέση με τη ποιότητα της δημοκρατίας μας και είναι ζήτημα που αφορά όλους.
Πιστεύω πως πρέπει να έχουμε άποψη, να τη καταθέτουμε και να διεκδικούμε με πάθος τη συμμετοχή μας στις αποφάσεις που καθορίζουν το μέλλον μας.